Kontrakty na obligacje

14 lutego 2005 Giełda Papierów Wartościowych wprowadziła do swojej oferty możliwość zawierania transakcji na nowym instrumencie finansowym jakim jest kontrakt terminowy na obligacje. Jest on jednym z najpopularniejszych instrumentów pochodnych w obrocie giełdowym na światowych rynkach finansowych. Największe obroty na tym instrumencie koncentrują się na takich rynkach jak EUREX, CBOT, LIFFE, a zainteresowanie inwestorów tymi instrumentami z roku na rok rośnie.

Nazwa skrócona kontraktu

FXYZkrr 

gdzie: 

F – rodzaj instrumentu, 

XYZ – kod określający nazwę instrumentu bazowego (określony uchwałą Zarządu Giełdy), 

k – kod określający miesiąc wykonania kontraktu (określony uchwałą Zarządu Giełdy), 

rr – dwie ostatnie cyfry roku wykonania.

Kod Kontraktu

Nadawany przez KDPW zgodnie ze standardem ISO06166 Instrument bazowy

Instrument bazowy

Dla kontraktów terminowych na krótkoterminowe obligacje skarbowe - obligacje skarbowe o oprocentowaniu stałym oraz obligacje skarbowe zerokuponowe emitowane przez Ministra Finansów Rzeczypospolitej Polskiej, o wartości emisji nie mniejszej niż 2,5 mld PLN oraz terminie wykupu nie krótszym niż 1,5 roku i nie dłuższym niż 3 lata licząc od dnia wygaśnięcia kontraktu. Jeżeli w tak określonym terminie wykupu zapadają mniej niż 3 serie obligacji skarbowych, KDPW_CCP wskazuje dodatkowe serie obligacji o wartości emisji nie mniejszej niż 2,5 mld PLN, których termin wykupu jest najbliższy dacie wygaśnięcia danej serii kontraktów terminowych powiększonej o 2 lata.

Dla kontraktów terminowych na średnioterminowe obligacje skarbowe - obligacje skarbowe o oprocentowaniu stałym oraz obligacje skarbowe zerokuponowe emitowane przez Ministra Finansów Rzeczypospolitej Polskiej, o wartości emisji nie mniejszej niż 2,5 mld PLN oraz terminie wykupu nie krótszym niż 4 lata i nie dłuższym niż 6,5 roku licząc od dnia wygaśnięcia kontraktu. Jeżeli w tak określonym terminie wykupu zapadają mniej niż 3 serie obligacji skarbowych, KDPW_CCP wskazuje dodatkowe serie obligacji o wartości emisji nie mniejszej niż 2,5 mld PLN, których termin wykupu jest najbliższy dacie wygaśnięcia danej serii kontraktów terminowych powiększonej o 5 lat.

Dla kontraktów terminowych na długoterminowe obligacje skarbowe - obligacje skarbowe o oprocentowaniu stałym oraz obligacje zerokuponowe emitowane przez Ministra Finansów Rzeczypospolitej Polskiej, o wartości emisji nie mniejszej niż 2,5 mld PLN oraz terminie wykupu nie krótszym niż 7,5 roku i nie dłuższym niż 11,5 roku licząc od dnia wygaśnięcia kontraktu. Jeżeli w tak określonym terminie wykupu zapadają mniej niż 3 serie obligacji skarbowych, KDPW_CCP wskazuje dodatkowe serie obligacji o wartości emisji nie mniejszej niż 2,5 mld PLN, których termin wykupu jest najbliższy dacie wygaśnięcia danej serii kontraktów terminowych powiększonej o 10 lat.

Listę obligacji skarbowych stanowiących instrument bazowy dla danej serii kontraktów terminowych (Koszyk) publikuje KDPW_CCP. Publikacja następuje najpóźniej w dniu sesyjnym poprzedzającym dzień rozpoczęcia obrotu daną serią kontraktów terminowych.

KDPW_CCP w porozumieniu z Giełdą ma prawo do niezakwalifikowania danych obligacji do Koszyka pomimo spełniania przez te obligacje kryteriów określonych powyżej.

Wartość nominalna kontraktu

100 000 PLN

Jednostka notowania

W punktach procentowych za 100 PLN wartości nominalnej kontraktów.

Krok notowania (minimalna zmiana ceny) 

0,01 punktu procentowego

Wartość kroku notowania

10 PLN

Mnożnik 

1 000 PLN

Wartość kontraktu 

Kurs kontraktu pomnożony przez mnożnik

Miesiące wykonania

Trzy najbliższe miesiące z cyklu marzec, czerwiec, wrzesień, grudzień

Ostatni dzień obrotu

Trzeci piątek miesiąca wygaśnięcia danej serii. Jeżeli w tym dniu zgodnie z kalendarzem Giełdy nie odbywa się sesja wówczas dniem wygaśnięcia jest ostatni dzień sesyjny przypadający przed trzecim piątkiem miesiąca wygaśnięcia. Notowanie serii kontraktów w dniu ich wygaśnięcia kończy się o godzinie 16:30. Giełda może określić inny ostatni dzień obrotu, podając informację o tym do publicznej wiadomości co najmniej na 4 tygodnie wcześniej. Określenie innego ostatniego dnia obrotu może nastąpić w szczególności w przypadku podjęcia przez Zarząd Giełdy decyzji o rezygnacji z dalszego notowania kontraktów terminowych danej klasy z uwagi na okoliczności o charakterze biznesowym, czy też z uwagi na okoliczności niezależne od Giełdy a dotyczące na przykład statusu prawnego lub konstrukcji instrumentu bazowego. Decyzja ta może być podyktowana również potrzebą zapewnienia bezpieczeństwa obrotu giełdowego.

Dzień wygaśnięcia

Dzień ustalenia ostatecznego kursu rozliczeniowego kontraktu, dzień tożsamy z ostatnim dniem obrotu daną serią kontraktów.

Pierwszy dzień obrotu nowej serii

Pierwszy dzień sesyjny po dniu wygaśnięcia poprzedniej serii kontraktów. W przypadku pierwszych serii kontraktów w danej klasie określany jest przez Zarząd Giełdy.

Dzienny kurs rozliczeniowy

Dzienny kurs rozliczeniowy wyznaczany jest po każdej sesji giełdowej począwszy od dnia, w którym zawarto na sesji pierwszą transakcję kontraktami danej serii, z wyjątkiem dnia wygaśnięcia. Za dzienny kurs rozliczeniowy uznaje się średnią arytmetyczną z dwóch wartości:

  1. ważonej wolumenem obrotów średniej arytmetycznej kursów wszystkich transakcji kontraktami terminowymi danej serii zawartych na sesji giełdowej 3 między godziną 16:20 a 16:30 oraz, 
  2. średniej arytmetycznej wyznaczonej na podstawie najlepszego zlecenia kupna oraz najlepszego zlecenia sprzedaży na sesji giełdowej, gdzie:
    • za najlepsze zlecenie kupna uznaje się zlecenie kupna o najwyższym limicie ceny spośród wszystkich zleceń kupna opiewających na co najmniej 100 kontraktów terminowych danej serii,
    • za najlepsze zlecenie sprzedaży uznaje się zlecenie sprzedaży o najniższym limicie ceny spośród wszystkich zleceń sprzedaży opiewających na co najmniej 100 kontraktów terminowych danej serii.

Kalkulacja średniej, o której mowa w pkt 2, następuje z wykorzystaniem zleceń znajdujących się w arkuszu zleceń o godzinie 16:30 o limitach cen zawierających się w ramach statycznych ograniczeń wahań kursów obowiązujących o godzinie 16:30.

Jeżeli w przedziale czasu określonym w pkt 1 nie zawarto żadnych transakcji, za dzienny kurs rozliczeniowy przyjmuje się wartość wyznaczoną zgodnie z pkt 2. Jeżeli nie jest możliwe wyznaczenie wartości wyliczonej zgodnie z pkt 2, a jest możliwe wyznaczenie wartości zgodnie z pkt 1, za dzienny kurs rozliczeniowy przyjmuje się wartość wyznaczoną zgodnie z pkt 1. Jeżeli nie jest możliwe wyznaczenie kursu rozliczeniowego w sposób wskazany powyżej, za dzienny kurs rozliczeniowy przyjmuje się kurs ostatniej transakcji zawartej na tej sesji, a w przypadku jego braku ostatni dzienny kurs rozliczeniowy. 

Jeżeli dzienny kurs rozliczeniowy wyznaczony według zasad określonych powyżej wykracza poza górne albo dolne statyczne ograniczenie wahań kursów obowiązujące o godzinie 16:30, wówczas za dzienny kurs rozliczeniowy przyjmuje się odpowiednio górne albo dolne statyczne ograniczenie wahań kursów obowiązujące o godzinie 16:30. 

W uzasadnionych przypadkach, w celu zapewnienia bezpieczeństwa obrotu giełdowego, w szczególności w sytuacji, gdy z uwagi na zaistniałe okoliczności określenie dziennego kursu rozliczeniowego na warunkach wskazanych powyżej mogłoby zagrozić płynności rozliczeń kontraktów terminowych Giełda po konsultacji z KDPW_CCP może wyznaczyć dzienny kurs rozliczeniowy inny niż wyznaczony na warunkach określonych powyżej. Do okoliczności tych należy między innymi zaliczyć awarię systemów informatycznych giełdy mogącą mieć wpływ na wiarygodność kalkulacji dziennego kursu rozliczeniowego, a także każde inne zdarzenie, którego zaistnienie może, w ocenie GPW oraz KDPW_CCP, podważać wiarygodność dziennego kursu rozliczeniowego wyznaczonego na warunkach wskazanych powyżej lub prawidłowość wyznaczenia tego kursu.

Ostateczna cena rozliczeniowa kontraktu

Ostateczny kurs rozliczeniowy pomnożony przez mnożnik

Sposób rozliczenia

Pieniężnie w PLN

Depozyt zabezpieczający wnoszony przez inwestora

Minimalna wysokość określona jest przez KDPW_CCP. Podmiot prowadzący rachunek inwestora może określić wyższy poziom depozytu zabezpieczającego wnoszonego przez inwestora.

Nazwa skrócona kontraktu FXYZkrr 
gdzie: 
F – rodzaj instrumentu, 
XYZ – kod określający nazwę instrumentu bazowego (określony uchwałą Zarządu Giełdy), 
k – kod określający miesiąc wykonania kontraktu (określony uchwałą Zarządu Giełdy), 
rr – dwie ostatnie cyfry roku wykonania.
Kod Kontraktu Nadawany przez KDPW zgodnie ze standardem ISO06166 Instrument bazowy
Instrument bazowy Dla kontraktów terminowych na krótkoterminowe obligacje skarbowe - obligacje skarbowe o oprocentowaniu stałym oraz obligacje skarbowe zerokuponowe emitowane przez Ministra Finansów Rzeczypospolitej Polskiej, o wartości emisji nie mniejszej niż 2,5 mld PLN oraz terminie wykupu nie krótszym niż 1,5 roku i nie dłuższym niż 3 lata licząc od dnia wygaśnięcia kontraktu. Jeżeli w tak określonym terminie wykupu zapadają mniej niż 3 serie obligacji skarbowych, KDPW_CCP wskazuje dodatkowe serie obligacji o wartości emisji nie mniejszej niż 2,5 mld PLN, których termin wykupu jest najbliższy dacie wygaśnięcia danej serii kontraktów terminowych powiększonej o 2 lata.
Dla kontraktów terminowych na średnioterminowe obligacje skarbowe - obligacje skarbowe o oprocentowaniu stałym oraz obligacje skarbowe zerokuponowe emitowane przez Ministra Finansów Rzeczypospolitej Polskiej, o wartości emisji nie mniejszej niż 2,5 mld PLN oraz terminie wykupu nie krótszym niż 4 lata i nie dłuższym niż 6,5 roku licząc od dnia wygaśnięcia kontraktu. Jeżeli w tak określonym terminie wykupu zapadają mniej niż 3 serie obligacji skarbowych, KDPW_CCP wskazuje dodatkowe serie obligacji o wartości emisji nie mniejszej niż 2,5 mld PLN, których termin wykupu jest najbliższy dacie wygaśnięcia danej serii kontraktów terminowych powiększonej o 5 lat.
Dla kontraktów terminowych na długoterminowe obligacje skarbowe - obligacje skarbowe o oprocentowaniu stałym oraz obligacje zerokuponowe emitowane przez Ministra Finansów Rzeczypospolitej Polskiej, o wartości emisji nie mniejszej niż 2,5 mld PLN oraz terminie wykupu nie krótszym niż 7,5 roku i nie dłuższym niż 11,5 roku licząc od dnia wygaśnięcia kontraktu. Jeżeli w tak określonym terminie wykupu zapadają mniej niż 3 serie obligacji skarbowych, KDPW_CCP wskazuje dodatkowe serie obligacji o wartości emisji nie mniejszej niż 2,5 mld PLN, których termin wykupu jest najbliższy dacie wygaśnięcia danej serii kontraktów terminowych powiększonej o 10 lat.
Listę obligacji skarbowych stanowiących instrument bazowy dla danej serii kontraktów terminowych (Koszyk) publikuje KDPW_CCP. Publikacja następuje najpóźniej w dniu sesyjnym poprzedzającym dzień rozpoczęcia obrotu daną serią kontraktów terminowych.
KDPW_CCP w porozumieniu z Giełdą ma prawo do niezakwalifikowania danych obligacji do Koszyka pomimo spełniania przez te obligacje kryteriów określonych powyżej.
Wartość nominalna kontraktu 100 000 PLN
Jednostka notowania W punktach procentowych za 100 PLN wartości nominalnej kontraktów.
Krok notowania (minimalna zmiana ceny)  0,01 punktu procentowego
Wartość kroku notowania 10 PLN
Mnożnik  1 000 PLN
Wartość kontraktu  Kurs kontraktu pomnożony przez mnożnik
Miesiące wykonania Trzy najbliższe miesiące z cyklu marzec, czerwiec, wrzesień, grudzień
Ostatni dzień obrotu Trzeci piątek miesiąca wygaśnięcia danej serii. Jeżeli w tym dniu zgodnie z kalendarzem Giełdy nie odbywa się sesja wówczas dniem wygaśnięcia jest ostatni dzień sesyjny przypadający przed trzecim piątkiem miesiąca wygaśnięcia. Notowanie serii kontraktów w dniu ich wygaśnięcia kończy się o godzinie 16:30. Giełda może określić inny ostatni dzień obrotu, podając informację o tym do publicznej wiadomości co najmniej na 4 tygodnie wcześniej. Określenie innego ostatniego dnia obrotu może nastąpić w szczególności w przypadku podjęcia przez Zarząd Giełdy decyzji o rezygnacji z dalszego notowania kontraktów terminowych danej klasy z uwagi na okoliczności o charakterze biznesowym, czy też z uwagi na okoliczności niezależne od Giełdy a dotyczące na przykład statusu prawnego lub konstrukcji instrumentu bazowego. Decyzja ta może być podyktowana również potrzebą zapewnienia bezpieczeństwa obrotu giełdowego.
Dzień wygaśnięcia Dzień ustalenia ostatecznego kursu rozliczeniowego kontraktu, dzień tożsamy z ostatnim dniem obrotu daną serią kontraktów.
Pierwszy dzień obrotu nowej serii Pierwszy dzień sesyjny po dniu wygaśnięcia poprzedniej serii kontraktów. W przypadku pierwszych serii kontraktów w danej klasie określany jest przez Zarząd Giełdy.
Dzienny kurs rozliczeniowy

Dzienny kurs rozliczeniowy wyznaczany jest po każdej sesji giełdowej począwszy od dnia, w którym zawarto na sesji pierwszą transakcję kontraktami danej serii, z wyjątkiem dnia wygaśnięcia. Za dzienny kurs rozliczeniowy uznaje się średnią arytmetyczną z dwóch wartości:

  1. ważonej wolumenem obrotów średniej arytmetycznej kursów wszystkich transakcji kontraktami terminowymi danej serii zawartych na sesji giełdowej 3 między godziną 16:20 a 16:30 oraz, 
  2. średniej arytmetycznej wyznaczonej na podstawie najlepszego zlecenia kupna oraz najlepszego zlecenia sprzedaży na sesji giełdowej, gdzie:
    • za najlepsze zlecenie kupna uznaje się zlecenie kupna o najwyższym limicie ceny spośród wszystkich zleceń kupna opiewających na co najmniej 100 kontraktów terminowych danej serii,
    • za najlepsze zlecenie sprzedaży uznaje się zlecenie sprzedaży o najniższym limicie ceny spośród wszystkich zleceń sprzedaży opiewających na co najmniej 100 kontraktów terminowych danej serii.

Kalkulacja średniej, o której mowa w pkt 2, następuje z wykorzystaniem zleceń znajdujących się w arkuszu zleceń o godzinie 16:30 o limitach cen zawierających się w ramach statycznych ograniczeń wahań kursów obowiązujących o godzinie 16:30.

Jeżeli w przedziale czasu określonym w pkt 1 nie zawarto żadnych transakcji, za dzienny kurs rozliczeniowy przyjmuje się wartość wyznaczoną zgodnie z pkt 2. Jeżeli nie jest możliwe wyznaczenie wartości wyliczonej zgodnie z pkt 2, a jest możliwe wyznaczenie wartości zgodnie z pkt 1, za dzienny kurs rozliczeniowy przyjmuje się wartość wyznaczoną zgodnie z pkt 1. Jeżeli nie jest możliwe wyznaczenie kursu rozliczeniowego w sposób wskazany powyżej, za dzienny kurs rozliczeniowy przyjmuje się kurs ostatniej transakcji zawartej na tej sesji, a w przypadku jego braku ostatni dzienny kurs rozliczeniowy. 

Jeżeli dzienny kurs rozliczeniowy wyznaczony według zasad określonych powyżej wykracza poza górne albo dolne statyczne ograniczenie wahań kursów obowiązujące o godzinie 16:30, wówczas za dzienny kurs rozliczeniowy przyjmuje się odpowiednio górne albo dolne statyczne ograniczenie wahań kursów obowiązujące o godzinie 16:30. 
W uzasadnionych przypadkach, w celu zapewnienia bezpieczeństwa obrotu giełdowego, w szczególności w sytuacji, gdy z uwagi na zaistniałe okoliczności określenie dziennego kursu rozliczeniowego na warunkach wskazanych powyżej mogłoby zagrozić płynności rozliczeń kontraktów terminowych Giełda po konsultacji z KDPW_CCP może wyznaczyć dzienny kurs rozliczeniowy inny niż wyznaczony na warunkach określonych powyżej. Do okoliczności tych należy między innymi zaliczyć awarię systemów informatycznych giełdy mogącą mieć wpływ na wiarygodność kalkulacji dziennego kursu rozliczeniowego, a także każde inne zdarzenie, którego zaistnienie może, w ocenie GPW oraz KDPW_CCP, podważać wiarygodność dziennego kursu rozliczeniowego wyznaczonego na warunkach wskazanych powyżej lub prawidłowość wyznaczenia tego kursu.

Ostateczna cena rozliczeniowa kontraktu Ostateczny kurs rozliczeniowy pomnożony przez mnożnik
Sposób rozliczenia Pieniężnie w PLN
Depozyt zabezpieczający wnoszony przez inwestora Minimalna wysokość określona jest przez KDPW_CCP. Podmiot prowadzący rachunek inwestora może określić wyższy poziom depozytu zabezpieczającego wnoszonego przez inwestora.

Niniejszy materiał, przygotowany przez DM BOŚ S.A. ma charakter wyłącznie informacyjny, prezentowany jest w celach edukacyjnych i nie stanowi porady prawnej oraz nie jest rekomendacją osobistą w ramach świadczenia usługi doradztwa inwestycyjnego zgodnie z przepisami prawa. DM BOŚ S.A. nie udziela gwarancji dokładności, aktualności, oraz kompletności niniejszych informacji. Zaleca się przeprowadzenie we własnym zakresie niezależnego przeglądu informacji z niniejszego materiału.

1/1