Zasady obrotu giełdowego

Na giełdzie inwestorzy mogą inwestować wieloma różnymi – pod względem konstrukcji, ryzyka, oraz potencjału – instrumentami finansowymi. Nie są to wyłącznie akcje i obligacje, ale również różnego rodzaju instrumenty pochodne czy produkty strukturyzowane.

Każdy instrument finansowy, który jest przedmiotem handlu na giełdzie musi spełnić określone wymagania. 

Prezentujemy najważniejsze zasady związane z obrotem na giełdzie: warunki dopuszczenia do obrotu, rodzaje zleceń, konstrukcję sesji giełdowej oraz systemy notowań, a także inne istotne informacje związane z handlem.

Wprowadzenie do obrotu giełdowego

Przedmiotem obrotu na giełdzie mogą być instrumenty finansowe dopuszczone do obrotu giełdowego.

Decyzję o dopuszczeniu instrumentów finansowych do obrotu na giełdzie podejmuje Zarząd Giełdy, chyba że instrumenty finansowe są dopuszczone na mocy regulaminu Giełdy. Przed podjęciem decyzji dokonuje on szczegółowej analizy i oceny sytuacji finansowej emitenta, jego prognoz, perspektyw rozwoju, możliwości realizacji planów inwestycyjnych, warunków na jakich emitowane były akcje, tak by został zachowany interes i bezpieczeństwo wszystkich uczestników obrotu giełdowego.

W przypadku gdy Zarząd Giełdy stwierdzi niezgodności w zaprezentowanych mu dokumentach i oświadczeniach lub też ma jakiekolwiek wątpliwości co do spółki, może odmówić dopuszczenia instrumentów finansowych do obrotu giełdowego.

W przypadku Spółek, których akcje tego samego rodzaju są już notowane na giełdzie, akcje kolejnych emisji są dopuszczane do obrotu giełdowego po złożeniu wniosku o ich wprowadzenie do obrotu, jeżeli sporządzono odpowiedni dokument informacyjny, ich zbywalność jest nieograniczona, zostały wyemitowane zgodnie z zasadami publicznego charakteru obrotu giełdowego oraz dodatkowo spełniają warunki dopuszczenia do obrotu na rynku oficjalnych notowań.

Zaczynasz inwestować?

Początki z nami nie muszą być trudne!

 

Prawa poboru z akcji spółki, której akcje są już notowane na giełdzie, są dopuszczone do obrotu giełdowego następnego dnia po dniu ustalenia prawa poboru, o ile spełniają warunki określone w Regulaminie Giełdy oraz zostały zarejestrowane w Krajowym Depozycie.

W przypadku prawa do nowych akcji (Spółki, której akcje są już notowane na giełdzie), ich dopuszczenie następuje z upływem dnia otrzymania przez Giełdę zawiadomienia o przydziale akcji. Warunkiem dopuszczenia do obrotu giełdowego jest to iż po przekształceniu staną się one akcjami o takim samym rodzaju jak te akcje już notowane na giełdzie, sporządzenie odpowiedniego dokumentu informacyjnego (chyba ze nie jest to wymagane) oraz wcześniejsze zarejestrowanie ich w Krajowym Depozycie.

Do obrotu giełdowego mogą zostać również dopuszczone prawa do nowych akcji Spółki, której akcje nie są jeszcze notowane na giełdzie. Warunkiem ich dopuszczenia do obrotu giełdowego jest sporządzenie i zatwierdzenie odpowiedniego dokumentu informacyjnego (chyba ze nie jest to wymagane) oraz uznanie przez Zarząd Giełdy, że obrót nimi będzie odpowiednio płynny, zapewni prawidłowy przebieg transakcji, interes uczestników nie będzie zagrożony, a także, że akcje w jakie prawa się przekształcą będą spełniały warunki Regulaminu Giełdy.

DLA PRZYPOMNIENIA! Handel PDA (prawa do nowych akcji) odbywa się w okresie pomiędzy przydziałem akcji nowej emisji a ich rejestracją w sądzie.

W przypadku instrumentów pochodnych, Zarząd Giełdy dopuszczając instrumenty pochodne do obrotu giełdowego, określa ich standard (podstawowe elementy konstrukcji).

Nie wymaga uchwały Zarządu Giełdy dopuszczenie do obrotu giełdowego instrumentów finansowych emitowanych przez Skarb Państwa i Narodowy Bank Polski.

Po dopuszczeniu instrumentów finansowych do obrotu giełdowego powinny być one wprowadzone przez Zarząd Giełdy do tego obrotu.

Wprowadzenie do obrotu giełdowego odbywa się w trybie:

  1. zwykłym, na wniosek emitenta
  2. publicznej sprzedaży, na podstawie oferty sprzedaży złożonej przez członka giełdy

Zarząd Giełdy wprowadza w trybie zwykłym papiery wartościowe do obrotu giełdowego i w drodze uchwały szczegółowo określa m.in. liczbę wprowadzanych papierów wartościowych, rynek i system notowań, dni sesji, sesję giełdową, na której nastąpi pierwsze notowanie, a także ewentualne ograniczenia i okres ich obowiązywania w przyjmowaniu zleceń na pierwszych sesjach.

W przypadku wprowadzenie instrumentów do obrotu giełdowego w trybie publicznej sprzedaży oferta złożona przez członka giełdy zawiera m.in.: rodzaj, liczbę i wartość nominalną instrumentów finansowych, warunki przyjmowania i realizacji zleceń, cenę sprzedaży lub sposób jej określenia.

Akcje wszystkich spółek notowanych na rynku regulowanym kwalifikowane są do czterech segmentów. Kryterium kwalifikacji spółek do segmentów rynku regulowanego jest wartość kapitalizacji spółki .

Do segmentu:

  • MINUS 5 należą akcje spółek, których kapitalizacja nie przekracza 5 mln EUR
  • 5 PLUS należą akcje spółek, których kapitalizacja wynosi od 5 do 50 mln EUR
  • 50 PLUS należą akcje spółek, których kapitalizacja wynosi od 50 do 250 mln EUR
  • 250 PLUS należą akcje spółek, których kapitalizacja przekracza 250 mln EUR

Giełda po zakończeniu ostatniej sesji w marcu, czerwcu, wrześniu i grudniu dokonuje weryfikacji i kwalifikacji spółek do odpowiednich segmentów.

Szczególnym rodzajem subsegmentu jest Lista Alertów, na którą trafiają spółki o groszowej wartości akcji, charakteryzujące się wysoką zmiennością oraz spółki w stanie upadłości.

Sprawdź aktualne oferty i emisje

Instrumenty finansowe

Na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie przedmiotem obrotu mogą być:

Papiery wartościowe

  • akcje
  • certyfikaty inwestycyjne
  • obligacje Skarbu Państwa
  • obligacje emitentów innych niż Skarb Państwa lub NBP

Prawa do papierów wartościowych

  • prawa do nowych akcji
  • prawa poboru

Instrumenty pochodne

  • kontrakty terminowe:
    • kontrakty terminowe na indeksy giełdowe
    • kontrakty terminowe na kursy walut
    • kontrakty terminowe na kursy akcji
  • warranty
  • opcje
  • jednostki indeksowe
Papiery wartościowe
  • akcje
  • certyfikaty inwestycyjne
  • obligacje Skarbu Państwa
  • obligacje emitentów innych niż Skarb Państwa lub NBP
Prawa do papierów wartościowych
  • prawa do nowych akcji
  • prawa poboru
Instrumenty pochodne
  • kontrakty terminowe:
    • kontrakty terminowe na indeksy giełdowe
    • kontrakty terminowe na kursy walut
    • kontrakty terminowe na kursy akcji
  • warranty
  • opcje
  • jednostki indeksowe

Zlecenia maklerskie. Szczegółowe informacje o wszystkich rodzajach instrumentów w części Instrumenty finansowe.

Obrót na giełdzie odbywa się w oparciu o składane przez inwestorów zlecenia.

Zleceniem maklerskim jest oferta kupna lub sprzedaży notowanych na giełdzie papierów wartościowych lub instrumentów finansowych sporządzana przez członka giełdy (biuro maklerskie) w ściśle określonej przez giełdę formie. Każde zlecenie zawiera informacje niezbędne do zawarcia transakcji takie jak:

  • nazwę lub kod papieru wartościowego, którego zlecenie dotyczy
  • rodzaj oferty (kupno lub sprzedaż)
  • limit ceny lub polecenie wykonania zlecenia bez określania limitu ceny
  • liczbę papierów wartościowych mających być przedmiotem transakcji
  • termin ważności zlecenia
  • nazwę i kod wystawcy zlecenia
  • datę wystawienia zlecenia

oraz inne informacje szczegółowo określone przez giełdę potrzebne np. do identyfikacji klienta. Wszystkie informacje zawarte w zleceniach są dostępne tylko dla wybranych pracowników giełdy oraz innych upoważnionych osób.

Kupić czy sprzedać? Sprawdź rekomendacje!

 

Różnorodność zleceń maklerskich możliwych do składania na giełdzie pozwala inwestorom realizować przyjęte strategie inwestycyjne. Inwestor może na przykład położyć w swoim zleceniu nacisk na szybkość wykonania zlecenia kosztem wysokości ceny, jaką uzyska za papier wartościowy, może skupić się na realizacji zlecenia po określonej cenie lub też uzależnić wykonanie swojego zlecenia od sytuacji na rynku.

Zestawienie zleceń maklerskich

  • Zlecenie z limitem ceny określa poziom ceny, po jakiej może nastąpić realizacja zlecenia. Dla zleceń kupna jest to maksymalna cena zakupu, a dla zleceń sprzedaży jest to minimalna cena sprzedaży papieru wartościowego
  • Zlecenie bez określonego limitu ceny, ale z oznaczeniem polecenia wykonania zlecenia
  • Zlecenia po cenie rynkowej albo Zlecenie po każdej cenie. Zlecenie może zawierać dodatkowe warunki wykonania
  • Zlecenie PEG
  • Zlecenie z minimalną wielkością wykonania
  • Zlecenie z limitem aktywacji
  • Zlecenie z warunkiem wielkości ujawnianej
  • Zlecenie z terminem ważności zawiera określoną datę ważności wykonania zlecenia

Zlecenia bez określonej daty ważności, ale z oznaczeniem ważności zlecenia:

  • Zlecenia z oznaczeniem ważności do końca sesji
  • Zlecenie z oznaczeniem ważności do pierwszego wykonania
  • Zlecenie z oznaczeniem ważności wykonaj lub anuluj
  • Zlecenie z oznaczeniem ważności ważne na fixing lub ważne na zamknięcie

Więcej szczegółów na temat rodzajów zleceń.

Poza zleceniami maklerskimi Dom Maklerski BOŚ S.A. oferuje inwestorom znacznie szerszą ofertę dyspozycji, które mogą okazać się użyteczne w realizowaniu własnych strategii inwestycyjnych. Są to tak zwane zlecenia DDM – Do Dyspozycji Maklera. Zapraszamy do zapoznania się z ofertą zleceń DDM+.

Sesje giełdowe i systemy notowań

Handel na giełdzie odbywa się w ściśle określonym miejscu i czasie. Na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie sesje giełdowe odbywają się od poniedziałku do piątku, w godzinach od 8.00 do 17.35, w miejscu zwanym "parkietem" w siedzibie Giełdy.

Na giełdzie o cenie (kursie) papieru wartościowego decydują zlecenia kupna i sprzedaży składane przez inwestorów. Określenie ceny (kursu), po której dochodzi do zawarcia transakcji, odbywa się w ramach dwóch różnych systemów określania kursów:

  • w systemie kursu jednolitego, gdzie notowania opierają się na procedurze fixingu, tzn. wyznaczenia ceny papieru wartościowego na podstawie wcześniej złożonych zleceń. W tym systemie wszystkie transakcje dla danego papieru zawierane są po tym samym kursie
  • w systemie kursu ciągłego, w których notowaniach kurs papieru wartościowego zmienia się od transakcji do transakcji. Transakcje zawierane są na podstawie przyjmowanych na bieżąco zleceń i realizowane po różnych cenach

Papiery wartościowe w ramach systemu notowań kursu jednolitego notowane są z dwukrotnym określeniem kursu (fixingiem).

Każdy papier wartościowy musi być notowany w jednym z wymienionych systemów notowań.

System notowań ciągłych

  • akcje o największej płynności (wprowadzone do obrotu na rynku podstawowym)
  • obligacje
  • instrumenty terminowe
  • certyfikaty inwestycyjne
  • prawa poboru (do akcji notowanych w systemie ciągłym)
  • prawa do nowych akcji (do akcji notowanych w systemie ciągłym

System notowań jednolitych z dwukrotnym określaniem kursu

  • akcje o średniej płynności (wprowadzone do obrotu na rynku równoległym)
  • akcje o niskiej płynności (wprowadzone do obrotu na rynku wolnym)
  • prawa poboru (do akcji notowanych w systemie jednolitym)
  • prawa do nowych akcji (do akcji notowanych w systemie jednolitym)
System notowań ciągłych
  • akcje o największej płynności (wprowadzone do obrotu na rynku podstawowym)
  • obligacje
  • instrumenty terminowe
  • certyfikaty inwestycyjne
  • prawa poboru (do akcji notowanych w systemie ciągłym)
  • prawa do nowych akcji (do akcji notowanych w systemie ciągłym
System notowań jednolitych z dwukrotnym określaniem kursu
  • akcje o średniej płynności (wprowadzone do obrotu na rynku równoległym)
  • akcje o niskiej płynności (wprowadzone do obrotu na rynku wolnym)
  • prawa poboru (do akcji notowanych w systemie jednolitym)
  • prawa do nowych akcji (do akcji notowanych w systemie jednolitym)

Szczegółowe informacje dotyczące harmonogramu i przebiegu sesji w części sesja na GPW.

Transakcje pakietowe

Nie wszystkie transakcje na giełdzie zawierane są jednak w ramach systemów notowań ciągłych lub jednolitych. Giełda może wyrazić zgodę na zawarcie transakcji pakietowych tzn. transakcji dużymi pakietami papierów wartościowych, poza systemami notowań. Dzięki temu transakcje te nie mają wpływu na ustalenie kursu na sesji.

Przedmiotem transakcji mogą być wszystkie papiery wartościowe i instrumenty finansowe dopuszczone do obrotu giełdowego, z wyjątkiem kontraktów terminowych i opcji. Wielkość minimalnego pakietu, jaki może być przedmiotem obrotu, określona jest ściśle Regulaminem Giełdy.

Kroki notowań

Zmiany cen instrumentów finansowych notowanych na GPW dostosowana jest do standardów obowiązujących na giełdach europejskich i zgodna z regulacjami UE. W przypadku każdego rodzaju instrumentu określono wielkość minimalnego kroku notowania (tzw. tik), czyli wielkość o jaką może zmienić się kurs danego instrumentu.

W tabeli prezentujemy zasady określające minimalny krok notowań dla instrumentów notowanych na GPW. Szczegółowe informacje dotyczące akcji, praw do akcji, praw poboru oraz ETFów znajdują się na stronie Kroki notowań.

Akcje

Minimalny krok notowań z dokładnością do:

Kurs nie niższy niż:

0,0001/0,0002/0,0005/0,0010/0,0020/0,0050 zł *

0,01 zł

Prawa do akcji, prawa poboru

Minimalny krok notowań z dokładnością do:

Kurs nie niższy niż:

0,0001/0,0002/0,0005/0,0010/0,0020/0,0050 zł *

0,01 zł

ETF-y

Minimalny krok notowań z dokładnością do:

Kurs nie niższy niż:

0,0001/0,0002/0,0005/0,0010/0,0020/0,0050 zł *

0,01 zł

Instrumenty dłużne

Minimalny krok notowań z dokładnością do:

Kurs nie niższy niż:

0,01 pkt. proc.

0,01 pkt. proc.

Certyfikaty inwestycyjne

Minimalny krok notowań z dokładnością do:

Kurs nie niższy niż:

0,01  zł

0,01 zł

Kontrakty terminowe na indeksy

Minimalny krok notowań z dokładnością do:

Kurs nie niższy niż:

1 pkt.

-

Kontrakty terminowe na akcje

Minimalny krok notowań z dokładnością do:

Kurs nie niższy niż:

0,0001 zł

0,01 zł

Kontrakty terminowe na waluty

Minimalny krok notowań z dokładnością do:

Kurs nie niższy niż:

0,0001 jednostki waluty

0,01 jednostki waluty

Kontrakty terminowe na obligacje/WIBOR

Minimalny krok notowań z dokładnością do:

Kurs nie niższy niż:

0,01 pkt. proc.

-

Opcje

Minimalny krok notowań z dokładnością do:

Kurs nie niższy niż:

0,01 pkt. indeks./0,05 pkt. indeks.

-

  Minimalny krok notowań z dokładnością do: Kurs nie niższy niż:
Akcje 0,0001/0,0002/0,0005/0,0010/0,0020/0,0050 zł * 0,01 zł
Prawa do akcji, prawa poboru 0,0001/0,0002/0,0005/0,0010/0,0020/0,0050 zł * 0,01 zł
ETF-y 0,0001/0,0002/0,0005/0,0010/0,0020/0,0050 zł * 0,01 zł
Instrumenty dłużne 0,01 pkt. proc. 0,01 pkt. proc.
Certyfikaty inwestycyjne 0,01  zł 0,01 zł
Kontrakty terminowe na indeksy 1 pkt. -
Kontrakty terminowe na akcje 0,0001 zł 0,01 zł
Kontrakty terminowe na waluty 0,0001 jednostki waluty 0,01 jednostki waluty
Kontrakty terminowe na obligacje/WIBOR 0,01 pkt. proc. -
Opcje 0,01 pkt. indeks./0,05 pkt. indeks. -

W przypadku akcji, praw do akcji, praw poboru oraz ETF-ów minimalny krok notowań zależny jest od aktualnej ich ceny oraz płynności.

Szczegółowe informacje dotyczące kroków notowań znajdują się na stronie Kroki notowań.

Maklerzy giełdowi

Biura maklerskie działają na giełdzie poprzez swoich pełnomocników. Takimi pełnomocnikami są maklerzy giełdowi, tzn. osoby, które po zdaniu egzaminu zostały wpisane na listę maklerów, a następnie złożyły egzamin z zakresu znajomości przepisów obowiązujących na giełdzie oraz praktycznych umiejętności niezbędnych do wykonywania zadań maklera giełdowego przed komisją egzaminacyjną dla maklerów giełdowych. Do zawierania transakcji giełdowych uprawnieni są jedynie maklerzy giełdowi.

Animatorzy

Nad utrzymaniem płynności handlu papierami wartościowymi na giełdzie czuwają biura maklerskie - animatorzy. Nałożone na nich umowami obowiązki wykonują przez swoich pełnomocników, maklerów giełdowych, którzy zobowiązani są do składania zleceń kupna i sprzedaży danego papieru na określonych zasadach. Wyróżnia się:

  • animatorów rynku - działających na podstawie umowy z Giełdą
  • animatorów emitenta - działających na podstawie umowy z emitentem

Nabycie znacznego pakietu akcji

Każdy podmiot, który chce w okresie krótszym niż 90 dni nabyć w obrocie wtórnym akcje spółki dopuszczonej do obrotu publicznego, zapewniające mu co najmniej 10% głosów na jej walnym zgromadzeniu, może to zrobić wyłącznie w drodze wezwania do zapisywania się na sprzedaż lub zamianę akcji.

Wezwanie musi być przeprowadzone za pośrednictwem biura maklerskiego i ściśle określać rodzaj akcji, ich liczbę, proponowaną cenę oraz dzień realizacji i rozliczenia wezwania. Żaden posiadacz akcji nie ma jednak obowiązku odpowiadać na wezwanie i sprzedawać swoich papierów wartościowych.

Informacje giełdowe

Oficjalnym wydawnictwem Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie SA jest Ceduła Giełdy Warszawskiej. Podawane są w niej szczegółowe notowania oraz inne informacje na temat działalności giełdy.

Dom Maklerski BOŚ SA jako członek giełdy i aktywny jej uczestnik otrzymuje bieżące informacje giełdowe za pośrednictwem Satelitarnego Systemu Dystrybucji Informacji Giełdowych, dzięki czemu umożliwia inwestorom szybki dostęp do notowań oraz innych informacji niezbędnych inwestorom do podejmowania decyzji inwestycyjnych.

Aktualne informacje giełdowe w serwisie bossa.pl  wraz z komentarzami, analizami oraz rekomendacjami można znaleźć w sekcji Analizy i informacje.

Niniejszy materiał, przygotowany przez DM BOŚ S.A. ma charakter wyłącznie informacyjny, prezentowany jest w celach edukacyjnych i nie stanowi porady prawnej oraz nie jest rekomendacją osobistą w ramach świadczenia usługi doradztwa inwestycyjnego zgodnie z przepisami prawa. DM BOŚ S.A. nie udziela gwarancji dokładności, aktualności, oraz kompletności niniejszych informacji. Zaleca się przeprowadzenie we własnym zakresie niezależnego przeglądu informacji z niniejszego materiału.

1/1