Lekcja 3 z 10
7 min
Prawa akcjonariusza
Przede wszystkim masz prawo do rozporządzania akcjami czyli ich zbycia. Możesz w dowolnym momencie sprzedać posiadane przez siebie akcje.
Jako akcjonariusz spółki masz prawo do udziału w części jej zysków, czyli do dywidendy. Po zakończeniu roku obrachunkowego każda spółka musi zwołać Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy (WZA), na którym podejmie decyzję o podziale zysku za dany rok. Wówczas może część zysku przeznaczyć dla swoich akcjonariuszy. Podczas WZA podawana jest wielkość takiej dywidendy (przypadającej na jedną akcję) termin przyznania prawa do niej (w takim dniu trzeba posiadać akcje) oraz dzień faktycznej wypłaty dywidendy.
Dla wielu inwestorów to właśnie wielkość oraz systematyczność wypłacanych dywidend jest jednym z najważniejszych kryteriów wyboru spółki.
Zapoznaj się z listą spółek płacących dywidendy.
Jako akcjonariusz masz również prawo do udziału w Walnym Zgromadzeniu Akcjonariuszy oraz prawo głosu. Posiadając nawet jedną akcję możesz uczestniczyć w WZA. Aby tego dokonać należy w odpowiednim czasie złożyć dyspozycję o imienne wydanie zaświadczenia o prawie uczestnictwa w WZA.
Podczas WZA masz prawo głosować podobnie jak inni, bez względu na to, czy są to wielcy udziałowcy, czy drobni. Każda akcja daje jeden głos. Wielu indywidualnych akcjonariuszy zrzesza się np. w Stowarzyszeniu Inwestorów Indywidualnych (SII) i udziela odpowiednich pełnomocnictw, żeby stowarzyszenie głosowało w ich imieniu. Wówczas głos wielu drobnych akcjonariuszy może mieć bardzo duże znaczenie.
Wielu drobnych inwestorów korzysta z prawa uczestnictwa w WZA, ponieważ może dowiedzieć się z pierwszej ręki, jak funkcjonuje „ich” spółka – są w końcu współwłaścicielami. Czasami niektóre firmy organizują specjalne wycieczki lub prezentacje, podczas których pokazują od środka jak funkcjonuje biznes.
Kolejnym prawem akcjonariusza jest prawo poboru nowej emisji akcji. Spółki podejmują czasami decyzję o emisji nowych akcji, potrzebują nowego kapitału na inwestycje i dalszy rozwój. Żeby nie doszło do zmniejszenia udziału w kapitale spółki dotychczasowych akcjonariuszy, mają oni prawo zakupu nowych akcji po ustalonej cenie emisyjnej (zwykle niższej). Jeśli nie są zainteresowani mogą sprzedać prawo poboru na giełdzie. O szczegółach ustalania ceny prawa poboru piszemy tu.
To najważniejsze prawa akcjonariusza spółki giełdowej. Szczegółowo o prawach majątkowych i korporacyjnych piszemy tu.
Obowiązki
Głównym obowiązkiem akcjonariusza spółki publicznej jest zapłata pełnej ceny emisyjnej za nabywane akcje. Zasada ta dotyczy oczywiście akcji nabywanych w ofercie publicznej. Na rynku wtórnym jeśli inwestor nie dysponuje odpowiednimi środkami nie będzie po prostu mógł złożyć odpowiedniej dyspozycji.
Dodatkowe obowiązki posiadają akcjonariusze nabywające znaczne pakiety akcji. Akcjonariusze zwiększający lub zmniejszających udział w ogólnej liczbie głosów na walnym zgromadzeniu, przy osiągnięciu lub przekroczeniu 5%, 10%, 20%, 25%, 33%, 50% i 75% ogólnej liczby głosów muszą poinformować o tym fakcie spółkę oraz Komisję Nadzoru Finansowego.
W jaki sposób kupić akcje na giełdzie i stać się akcjonariuszem w lekcji 4.
Niniejszy materiał, przygotowany przez DM BOŚ S.A. ma charakter wyłącznie informacyjny, prezentowany jest w celach edukacyjnych i nie stanowi porady prawnej oraz nie jest rekomendacją osobistą w ramach świadczenia usługi doradztwa inwestycyjnego zgodnie z przepisami prawa. DM BOŚ S.A. nie udziela gwarancji dokładności, aktualności, oraz kompletności niniejszych informacji. Zaleca się przeprowadzenie we własnym zakresie niezależnego przeglądu informacji z niniejszego materiału.