Instrumenty rynku towarowego
Na Towarowej Giełdzie Energii przedmiotem obrotu mogą być następujące towary:
Prawa majątkowe (RPM)
Rynek/instrumenty
- PMOZE
- PMOZE_A
- PMOZE_BIO
- PMBG
- PMEF
Uprawnienia do emisji (RUE)
Rynek/instrumenty
- EUA
Energia elektryczna (rynek spot)
Rynek/instrumenty
RDN, RDB
- Instrumenty godzinowe
RDN
- Instrumenty blokowe typu:
- BASE
- PEAK
- OFFPEAK
Gaz (rynek spot)
Rynek/instrumenty
RDNiBg
- Instrumenty blokowe typu:
- BASE
- WEEKEND
Kontrakty typu Forward na energię elektryczną
Rynek/instrumenty
RTEE
- Rodzaj:
- tydzień (W)
- miesiąc (M)
- kwartał (Q)
- rok (Y)
- Typ:
- BASE
- PEAK5
- OFFPEAK
Kontrakty typu Forward na gaz
Rynek/instrumenty
RTTg
- Rodzaj:
- tydzień (M)
- miesiąc (M)
- kwartał (Q)
- sezon (S-W, S-S)
- rok (Y)
- Typ:
- BASE
Towar | Rynek/instrumenty |
---|---|
Prawa majątkowe (RPM) |
|
Uprawnienia do emisji (RUE) |
|
Energia elektryczna (rynek spot) | RDN, RDB
RDN
|
Gaz (rynek spot) | RDNiBg
|
Kontrakty typu Forward na energię elektryczną | RTEE
|
Kontrakty typu Forward na gaz | RTTg
|
Typy kontraktów blokowych:
- BASE (pasmo) - dostawa we wszystkie dni, przez wszystkie godziny doby
- PEAK5 (szczyt 5 dni) - dostawa do poniedziałku do piątku z wyłączeniem świąt, w godzinach szczytowym tj. od 7:00 do 22:00 (15 godzin)
- OFFPEAK (dolina) - dostawa od poniedziałku do piątku z wyłączeniem świąt w godzinach poza szczytem tj. od 0:00 do 7:00 i od 22:00 do 24:00, natomiast w soboty, niedziele oraz święta dostawa przez całą dobę
Wszystkie towary giełdowe i opłaty z nimi związane są obłożone podatkiem VAT w wysokości 23 %.
Rodzaje zleceń
Rodzaje zleceń na poszczególnych rynkach:
- Zlecenie dzienne (Rest of day) - zlecenie jest ważne w dniu przekazania na giełdę. Może być ono składane w dowolnej fazie sesji. Może ono uczestniczyć w fazie notowań ciągłych i w fazie kursu jednolitego. Niezrealizowana część zlecenia w fazie kursu jednolitego przechodzi do fazy notowań ciągłych oraz niezrealizowana część zlecenia w fazie notowań ciągłych przechodzi do fazy kursu jednolitego
- Zlecenie ważne do końca okresu notowań (Good until expiry) - zlecenie jest ważne do końca notowania instrumentu. Może być ono składane w dowolnej fazie sesji. Może ono uczestniczyć w fazie notowań ciągłych i w fazie notowań kursu jednolitego. Niezrealizowana część zlecenia w fazie kursu jednolitego przechodzi do fazy notowań ciągłych oraz niezrealizowana część zlecenia w fazie notowań ciągłych przechodzi do fazy kursu jednolitego. Niezrealizowana część zlecenia przechodzi na koleją sesję notowania instrumentu
- Zlecenie do dnia (Good until date) - zlecenie jest ważne do daty określonej na etapie składania zlecenia. Może być ono składane w dowolnej fazie sesji. Może ono uczestniczyć w fazie notowań ciągłych i w fazie notowań kursu jednolitego. Niezrealizowana część zlecenia w fazie kursu jednolitego przechodzi do fazy notowań ciągłych oraz niezrealizowana część zlecenia w fazie notowań ciągłych przechodzi do fazy kursu jednolitego. Niezrealizowana część zlecenia przechodzi na koleją sesję notowania instrumentu. Zlecenie bierze udział w notowaniu do dnia, w którym upływa określony termin
- Zlecenie czasowe (Timed order) - zlecenie jest ważne w dniu przekazania na giełdę do czasu określonego na etapie składania zlecenia. Może ono uczestniczyć wyłącznie w fazie notowań ciągłych
- Zlecenie do końca fazy (Session) - zlecenie jest ważne w dniu złożenia na giełdę i może uczestniczyć tylko w fazie sesji, w której zostało złożone. Niezrealizowana część zlecenia jest usuwana
- Zlecenie typu zrealizuj i anuluj (Fill and kill) - zlecenie uczestniczy tylko w systemie notowań ciągłych. Jest ono ważne do momentu zawarcia pierwszej transakcji (lub pierwszych transakcji, jeżeli zlecenie jest realizowane w kilku transakcjach jednocześnie), przy czym niezrealizowana część zlecenia jest anulowana. Zlecenie może być realizowane w całości, częściowo lub nie zostać zrealizowane w ogóle. Zlecenie to może zostać złożone bez podania limitu ceny
- Zlecenie typu zrealizuj lub anuluj (Fill or kill) - zlecenie uczestniczy tylko w systemie notowań ciągłych. Jest ono ważne do momentu zawarcia pierwszej transakcji (lub pierwszych transakcji, jeżeli zlecenie jest realizowane w kilku transakcjach jednocześnie), przy czym zlecenie musi być zrealizowane w całości albo nie zostać zrealizowane w ogóle. Jeżeli układ zleceń nie pozwala na realizację zlecenia w całości, zlecenie jest anulowane
Sesje giełdowe i systemy notowań
Handel na TGE odbywa się w określonym miejscu i czasie. Sesje giełdowe odbywają się od poniedziałku do niedzieli włącznie z dniami wolnymi od pracy i w święta, w godzinach od 07:15 do 14.30.
Notowania w zależności od rynków prowadzone są w trzech systemach notujących:
- system notowań jednolitych (fixing) - RDN
- system notowań ciągłych - RPM, RDB, RDN, RDNg, RDBg, RTEE, RTTg
- system transakcji pozasesyjnych
- transakcje pozasesyjne niegwarantowane (rozliczane ilościowo w RŚP) - RPM
- transakcje pozasesyjne gwarantowane (rozliczane ilościowo i wartościowo przez IRGiT) - RPM